Cúng giao thừa Quý Mão 2023: Phong tục, Văn khấn

Cúng giao thừa là gì? 

Cúng giao thừa là một nghi thức không thể thiếu, thường thấy vào mỗi dịp Tết Nguyên đán của các gia đình Việt Nam. Cúng giao thừa còn được gọi là Trừ tịch, tức là trừ khử ma quỷ, những điều xui xẻo, không may mắn của năm cũ để chuẩn bị đón một năm mới tốt đẹp hơn.

Do đó, lễ cúng giao thừa sẽ thường được thực hiện vào thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới vào dịp Tết Nguyên đán

Địa điểm và thời gian cúng giao thừa 

Người Việt quan niệm Thiên Đình có 12 vị Hành Khiển tương ứng với 12 con giáp để trông coi việc hạ giới trong năm đó. Cứ đến đêm giao thừa, vị Hành Khiển cũ sẽ nhường lại công việc cho vị thần mới.

Và để tỏ lòng tôn kính vị thần cũ và mong vị thần mới phù hộ cho nhân gian, người Việt luôn làm một mâm cỗ cúng ngoài trời, mong rằng thần đi ngang sẽ trông thấy tấm lòng của mình. Vì vậy vào đêm giao thừa, người Việt sẽ làm 2 mâm cỗ, một mâm cỗ trong nhà trên bàn thờ gia tiên và một mâm cỗ ngoài trời.

Lễ cúng giao thừa được cử hành vào thời khắc kết thúc năm cũ chuyển sang năm mới, tức giờ Tý - từ 23 giờ ngày 29 tết đến 1 giờ mồng 1 Tết.

Văn khấn cúng giao thừa

Văn khấn cúng giao thừa trong nhà

Nam mô A di đà Phật (3 lần)

Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương

Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật

Con kính lạy Đức Bồ-tát Quán Thế m cứu nạn cứu khổ chúng sinh

Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần

Con kính lạy ngài cựu niên đương cai Hành khiển: Triệu Vương Hành Khiển, Tam Thập lục thương hành binh chi thần

Con kính lạy ngài đương niên Thiên quan: Khúc Tào Phán quan.

Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ hổ, Long mạch, Táo quân, chư vị tôn thần.

Nay là phút Giao thừa năm....và năm....

Chúng con là:.......

Ngụ tại:................

Phút thiêng liêng giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới. Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Ngọc Hoàng Thượng đế, giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc, lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc.

Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật thánh, dâng hiến Tôn thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.

Chúng con kính mời: Ngài cựu niên đương cái Thái tuế, ngài tân niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần, ngài bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, chư vị bản gia Táo quân và chư vị thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.

Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần. Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương trời, mười phương chư phật cùng chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì.

Nam mô A di đà Phật (3 lần, 3 lạy).

Sau khi cúng quan thần ngoài trời, cả gia đình đứng nghiêm trang trước bàn thờ để khấn tổ tiên. Trước khi khấn tổ tiên, các gia chủ thường khấn Thổ công (vị thần cai quản trong nhà) để xin phép mời tổ tiên cùng các bậc tiền nhân về ăn Tết.

Nghi thức cúng trong nhà cũng tương tự như cúng ngoài trời. Gia chủ ăn mặc trang nghiêm, sạch sẽ đứng trước bàn thờ gia tiên thắp hương rồi đọc văn khấn mời tổ tiên về nhà ăn Tết. Sau khi đọc xong, gia chủ lạy 3 lạy rồi cắm hương vào bát hương, cuối người đi lùi ba bước rồi mới được đi.

Văn khấn cúng giao thừa ngoài trời

Nam mô A di đà Phật (3 lần)

Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương

Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật

Con kính lạy Đức Bồ-tát Quán Thế m cứu nạn cứu khổ chúng sinh

Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần

Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ hổ, Long mạch, Táo quân, chư vị Tôn thần.

Chúng con kính mời:

Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Hỷ Thần, Phúc đức chính Thần, ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài Thần, các ngài bản gia Táo phủ Thần quân và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.

Con lại kính mời, các cụ tiên linh, Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, Bá thúc đệ huynh, Cô di tỷ muội, nội tộc, ngoại tộc, chư vị hương linh, cúi xin giáng phó linh sàng hâm hưởng lễ vật. Tín chủ lại kính mời các vị vong linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo thụ mộc ở trong đất này, nhân tiết giao thừa, giáng lâm trước án, chiêm ngưỡng tân xuân, thụ hưởng lễ vật.

Nguyện cho chúng con, tân niên khang thái, ngày đêm tốt lành, thời thời được chữ bình an, gia đạo hưng long, thịnh vượng.

Giải tấm lòng thành cúi xin chứng giám.

Phục duy cẩn cáo!

Con kính lạy các cụ tổ tiên nội - ngoại chư vị tiên linh

Nay là phút Giao thừa năm...và năm....

Chúng con là:…

Ngụ tại:….

Phút giao thừa vừa tới, nay theo vận luật, tống cựu nghênh tân, giờ Tý đầu xuân, đón mừng Nguyên đán, chúng con thành tâm, tu biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật- Thánh, dâng hiến tôn Thần, tiến cúng Tổ tiên, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.